Το Παιχνίδι: 6 τύποι- Κοινωνικές και Συναισθηματικές Αξίες

Τύποι παιχνιδιού:

6 κατηγορίες παιχνιδιού:

ü  Ενεργητικό παιχνίδι: έλεγχος του κεφαλιού, του κορμού, των άκρων. Ικανότητα να σκαρφαλώνει, να τρέχει, να πηδάει, να σκαρφαλώνει, να πιάνει αντικείμενα κα. Έτσι εξελίσσεται και σωματικά. Σημαντικό σημείο είναι να αναπτυχθεί η κινητική δραστηριότητα του παιδιού που θέλει ένα χώρο με φυσικά εμπόδια, αν είναι αυτό δυνατόν. Βέβαια, πρέπει να προσέχουμε τόσο την ασφάλεια του χώρου όσο και του υλικού που χρησιμοποιείται. Τέτοιοι χώροι είναι οι παιδότοποι.

ü  Διερευνητικό παιχνίδι: ξεκινά γύρω στους 3 μήνες με παιχνίδι των δαχτύλων  για αυτό και θέλουμε ανάλογη ωρίμανση στο νευρικό σύστημα για συντονισμό των κινήσεων και του ματιού με τις κινήσεις του χεριού. Προϋποθέτει ανάλογη ωρίμανση των αισθητήριων οργάνων ώστε το παιδί να είναι σε θέση να ακούει και να διακρίνει ήχους, να διακρίνει την υφή των αντικειμένων, να μαθαίνει τις διαστάσεις του χώρου, να αντιλαμβάνεται τον χρόνο.

Υλικά: τα απλά καθημερινά υλικά που χρησιμοποιούμε, τα παραδοσιακά παιχνίδια, δηλαδή οι κουδουνίστρες, οι μαλακές μπάλες, παιχνίδια που μπορεί να τα πιάσει, μπορεί να ακούσει ήχους από αυτά.

Το στόμα, η αφή, η ψηλάφηση, το να κομματιάσει ένα παιχνίδι, να ανακατώνει, να ανακαλύπτει, είναι όλα αυτά που βοηθούν το βρέφος να πάει παρακάτω.

ü  Μιμητικό παιχνίδι: ξεκινάει στου 7-10 μήνες, περίπου. Και μπορεί να συνεχιστεί για μια ζωή. Το παιδί προϋποτίθεται πως έχει έλεγχο του σώματός του, μπορεί να χειρίζεται αντικείμενα, να οργανώνει και να ερμηνεύει αισθητηριακές εμπειρίες.

Σε αυτήν την ηλικία, μπορεί να αντιλαμβάνεται ήχους, κυρίως των γονέων και να ανταποκρίνεται στα λεκτικά ερεθίσματα.

Η μίμηση είναι στιγμιαία στην αρχή, όμως με την πάροδο του χρόνου το παιδί πειραματίζεται και διασκεδάζει. Έτσι το εξελίσσει.

Ρόλοι, μάθηση, ταυτίσεις, λαμβάνουν χώρα χάρη στη μίμηση.

ü  Δημιουργικό παιχνίδι: ξεκινά στου 18-20 μήνες, με το χτίσιμο και τα κυβάκια.

Έχουμε κινητική και αισθητική ωρίμανση μαζί με τη νοητική ικανότητα να χρησιμοποιεί εμπειρίες και να συνδυάζει τη μίμηση μα τη γνώση και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Εδώ μπορούμε να χρησιμοποιούμε και εκπαιδευτικά παιχνίδια.

ü  Φανταστικό παιχνίδι: ξεκινάει γύρω στα 2 χρόνια του νηπίου. Αναπτύσσεται σιγά -σιγά. Προϋποθέτει την απόκτηση των προηγούμενων τύπων παιχνιδιών, κυρίως του μιμητικού.

Εδώ το παιδί παίζει τα γεγονότα της ζωής του..

Το ελευθερώνει από πιέσεις, καταστάσεις δυσάρεστες, εμπειρίες. Το βοηθά να ανταποκριθεί στον κόσμο των ενηλίκων. Ψυχική ισορροπία και εξωτερίκευση συμπεριφοράς για τις τάσεις του για προστασία, επιθετικότητα, τρυφερότητα, καταστροφή.

Εξαρτάται από την ικανότητα του παιδιού να εκφράσει ιδέες με συμβολικό τρόπο. Το χρησιμοποιούμε οι ειδικοί.

ü  Παιχνίδι με κανόνες: εδώ πια θέλουμε σημαντική ανάπτυξη του παιδιού από όλες τις έννοιες.

Κανόνες: να δεχτεί το μοίρασμα, να περιμένει τη σειρά του, να αναβάλλει την ικανοποίηση των επιθυμιών του, να μαθαίνει να χάνει. Ξεκινά στα 4 έτη όπου και τα παιδιά ξεκινούν να μπαίνουν σε ομάδες. Στην ομάδα έρχεται για πρώτη φορά το θέμα της ανταγωνιστικότητας, βέβαια αυτό γίνεται κατανοητό  κυρίως στις μεγαλύτερες ηλικίες και τους ενήλικες.

ü  ΧΟΜΠΙ: ΑΦΟΡΑ ΟΛΕΣ τις ΗΛΙΚΙΕΣ.

 

ΟΙ έξι αυτές κατηγορίες,

Αναπτύσσονται σιγά -σιγά μαζί με την εξέλιξη των αισθητήριων οργάνων του παιδιού, το κινητικό του σύστημα και την ικανότητά του για επικοινωνία και δημιουργικότητα.

 

(ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ:

§  Ασφάλεια και περιπέτεια.

§  Το παιδί να  μην τα βάζει στο στόμα του.

§  Να μην είναι τοξικά

§  Να μην είναι δυνατόν να το καταπιούν

§  Να πλένονται τα παιχνίδια

§  Στα εκτός σπιτιού κάποιος να τα επιβλέπει)

 

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ  ΑΞΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ:

[  Όταν επαναλαμβάνεται ένα παιχνίδι το παιδί ξεσπάει την ενέργειά του και μειώνει τη συγκίνησή του. Συγκεκριμένα,  το άγχος, η αγωνία, η ένταση του παιδιού.

[  Απωθημένες επιθυμίες. Αναπαριστά περιστατικά και τα ξεπερνά βάσει του φανταστικού παιχνιδιού.

[  Ελέγχουν τις καταστρεπτικές και επιθετικές τους διαθέσεις.

[  Συμπεριφορές που στην καθημερινότητα τους έχουν απαγορευτεί.

[  Μιμείται τους μεγάλους και διευκολύνεται στην ταύτιση.

[  Παίζει έντονες σκηνές της ζωής τους, φωνάζει και γελάει δυνατά, διατάζει, απαγορεύει.

[  Μπορεί ΜΕΤΑ το παιχνίδι να αναπολεί, να ονειρεύεται

[  Εκφράζει άμεσα τις επιθυμίες του

[  Τάσεις που δεν είναι κοινωνικά αποδεκτές έρχονται στην επιφάνεια

[  Ανταλλαγή καθημερινών ρόλων ζωής

[  Εκδήλωση της ανάπτυξής του

[  Λύνει προβλήματα

[  Πειραματίζεται

[  Αισθάνεται επιτυχημένο.

 

 

Σώμα:

Βοηθά το αναπνευστικό σύστημα

Την καρδιά και το κυκλοφοριακό

Το αιμοποιητικό

Το νευρικό

Το πεπτικό

 

 

 

 

 

 

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΓΟΡΙΩΝ-ΚΟΡΙΤΣΙΩΝ:

 

Αγόρια	Κορίτσια
Πιο δραστήρια στην κίνηση	Φλύαρα
Φωνάζουν παραπάνω	Χασκογελάνε
Αλληλοχτυπιούνται	Μιλάνε με πολλές εκφράσεις και αισθήματα
Εξασκούν τους μεγάλους μυς	Αναπτύσσουν γρηγορότερα τις λεπτές κινήσεις. Άρα παίζουν πιο ήρεμα παιχνίδια, όπως κέντημα, ζωγραφική, κούκλες και άλλα
Πιο επιθετικά

 Τα αγόρια, γύρω στα 4 τους γίνονται πιο ήρεμα στο παιχνίδι.

Τα κορίτσια την ηλικία αυτή γίνονται πιο δραστήρια

Οι διαφορές είναι εξαιτίας κοινωνικών συνθηκών αλλά και σωματικής διάπλασης .

 

§  Το παιχνίδι κοινωνικοποιεί, δείχνει τους ρόλους.

§  Μας ενδιαφέρει ο τρόπος που παίζει  και όχι το είδος παιχνιδιού.

 

 

Ρόλος του ενήλικα στη διευκόλυνση για το παιχνίδι:

ü  Το παιδί ευχαριστιέται να κάθεται σε κάθε παιχνίδι από λίγο

ü  Δεν είναι ανάγκη να τελειώσει αυτό που άρχισε

ü  Η διαδικασία και όχι το αποτέλεσμα μας ενδιαφέρει

ü  Να αντέχει τη φασαρία του παιδιού

ü  Να αφήσει το παιδί να έχει τη φαντασία του χωρίς να κάνει ρεαλισμούς

ü  Αυθορμητισμός και χωρίς κανόνες ή οδηγίες

ü  Ας μην επέμβουμε ότι το παιδί είναι άρρωστο όταν παίζει ήρεμα.

ü  Παίζει σαν ίσος προς ίσο με το παιδί και όχι σαν παθητικός αντίπαλος

ü  Δεν μιλάμε μωρουδίστικα

ü  Δεν το επαινούμε διαρκώς

ü  Δεν καλλιεργούμε την εξάρτηση

ü  Δεν φοβόμαστε μήπως γίνουμε ανόητοι.

Το παιδί χρειάζεται σύντροφο στο παιχνίδι

Γίνεται φαύλος κύκλος όταν παίρνουμε στο παιδί δώρα σαν δωροδοκία. Ζητά συνέχεια (βλέπε αντίστοιχο άρθρο)

 

*       Βρισκόμαστε σε μια γέφυρα εξισορρόπησης μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας.

*       Τα παραδοσιακά παιχνίδια (μαμά, μπαμπάς, νοσοκόμα κα) μας προετοιμάζουν για τη ζωή

*       Έκφραση συναισθημάτων, όπως θυμός

*       Απόκτηση ικανοτήτων κινητικών, νοητικών, κοινωνικές και άλλες.

*       Μαθαίνει το μοίρασμα, τη συνεργασία, βάσεις για την κοινωνική ζωή.

 

 

 

 

ΙΔΕΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΑ ΔΩΡΑ:

À      Εξωσχολικά βιβλία

À      Καλά περιοδικά

À      Επισκέψεις σε μορφωτικούς χώρους

À      Επιτραπέζια ή στρατηγικής παιχνίδια

À      Ας ΤΟ ΑΦΗΣΟΥΜΕ ΝΑ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΔΩΡΟ ΕΚΕΙΝΟ

 

Βιβλία για εμάς:

v  Τα παραμύθια της ζωής, Nielsen, εκδόσεις : Νίκας

v  Πώς να αφηγείστε ένα παραμύθι και πώς να φτιάξετε άλλα 100. Εκδόσεις : Καστανιώτης

v  Ο Φανούλης, Nielsen, Εκδόσεις: Νίκας

v  Πώς να αφηγείστε ένα παραμύθι και πώς να φτιάξετε άλλα 100, εκδόσεις Καστανιωτης

 

Κλείνοντας, το καλό δώρο είναι κάτι που συνήθως δεν μπορεί να αγοραστεί. Είναι ο τρόπος που παίζει το παιδί και αυτό γίνεται σε καθημερινή βάση. Βγείτε από το άγχος των «καλών δώρων» των γιορτών και ενσωματώστε στο καθημερινό πρόγραμμα του παιδιού ανάλογα με την ηλικία του δραστηριότητες που το κάνουν να «γεμίζει» και να «ξεδίνει. Σε λίγο καιρό θα παρατηρήσετε ότι τα ακριβά και περίπλοκα δώρα θα του φαντάζουν περιττά

 

 

Το Παιχνίδι: η Σημασία του και οι Λειτουργίες του (εν όψει Γιορτών)

Η σημασία του παιχνιδιού

 

Σιγά σιγά πλησιάζουμε προς τα Χριστούγεννα. Μαζί με τα όμορφα συναισθήματα που μας ξυπνάει αυτή η εορταστική ατμόσφαιρα μας θυμίζει και κάποια μικροπροβληματάκια που μπορεί να προκύψουν σχετικά με το τι θα αγοράσω στα παιδιά για δώρο.

Για να βγούμε από τα διλήμματα του τύπου «πόσο ακριβό να είναι το δώρο;», «θα του αρέσει;», «να πάρω κάτι ακόμα για την Πρωτοχρονιά;» κτλ, πάμε να δούμε μαζί τη σημασία του παιχνιδιού και την παρεξηγημένη έννοια του να είναι το δώρο του παιδιού μας το «καλύτερο».

Ας ξεκινήσουμε με την απογοήτευση που μπορεί να αισθανθεί ένα παιδί όταν δεν του αρέσει το δώρο του. Έχουμε αλήθεια σκεφτεί ότι πολλές φορές χρησιμοποιούμε τα παιχνίδια κάπως σαν δωροδοκία η οποία, περιμένουμε να μας ανταποδοθεί βάζοντας το παιδί να κάνει ησυχία κτλ; Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος ο οποίος κάνει το παιδί να ζητά όλο και περισσότερα και εμείς να αρκούμαστε στα υλικά αγαθά (βλέπε άρθρα «δωροδοκία», «δίνω-παίρνω» από 15.11.08 και μετά)

 

Το παιχνίδι και η σημασία του:

Γενικότερα το παιχνίδι είναι μια διαδικασία που βοηθά στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού. Τόσο στην πνευματική όσο και στην κινητική. Η προσπάθεια που καταβάλλεται με το παιχνίδι έχει ως στόχο την ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΗ του παιδιού (ή και του ενηλίκου) που παίζει.

Το παιχνίδι λοιπόν είναι μια δραστηριότητα με σκοπό την ευχαρίστηση αλλά και την  ικανοποίηση κάποιων κινήτρων.

Βιολογικά χρήσιμο θεωρείται καθώς, να παρατηρήσουμε για παράδειγμα κάποια μικρά ζώα, μέσω παιχνιδιού προετοιμάζονται για την μετέπειτα ζωή τους.

Το παιχνίδι είναι για το παιδί όπως η εργασία για τον ενήλικα. Βοηθά στην εξέλιξη και την ανάπτυξή του.

Η παρουσία του ενεργητικού παιχνιδιού μπορεί να θεωρηθεί ΕΝΔΕΙΞΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ. Ενεργητικό παιχνίδι σημαίνει παιχνίδι με σωματική κόπωση και πνευματική εγρήγορση.

Η απουσία του, είναι ΕΝΔΕΙΞΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ Ή ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Για αυτό και μέσω του παιχνιδιού πολλοί ειδικοί εντοπίζουν παθολογίες οικογένειας και διαταραχές.

 

Λειτουργίες του παιχνιδιού:

§  Το παιδί δρα ελεύθερα και αβίαστα

§  Δημιουργεί και μαθαίνει

§  Αναπτύσσει τη σκέψη του

§  Μαθαίνει να αντιμετωπίζει προβλήματα

§  Οξύνει την κρίση του

§  Εξερευνά τον υλικό κόσμο

§  Αναπτύσσει τη γλωσσική του ικανότητα

§  Ζει σε έναν κόσμο φανταστικό που μπορεί να εξουσιάσει

§  Αναπτύσσει διαπροσωπικές σχέσεις

§  Εκφράζει τα συναισθήματα του

§  Κάνει σχέσεις και ανακουφίζει μια στεναχώρια ή δυσφορία..

§  Να αισθάνεται ευχαρίστηση

Το παιχνίδι συνδέεται με το άμεσο παρόν και την ανάγκη να μάθει το παιδί τον περιβάλλοντα χώρο του και να προσαρμόζεται σε αυτόν.

Η ενθάρρυνση που δίνει ο ενήλικας στο παιδί είναι σημαντική για να αρχίσει η ενασχόληση του με το περιβάλλον..

 

Για να γίνει το παιχνίδι ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΘΕΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ:

|  Να είναι ανάλογο της ηλικίας του παιδιού και το στάδιο εξέλιξής του

|  Ο χώρος που θα παίξει το παιδί να είναι κατάλληλος, να είναι ένας χώρος που μπορεί να παίξει και με τους άλλους. Να έχει ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ τον δικό του προσωπικό χώρο

|  Χρόνος για παιχνίδι : αυτός ο οποίος επιτρέπει στο παιδί να ολοκληρώνει το παιχνίδι του χωρίς να γίνεται πρόωρη διακοπή, γιατί αυτό δημιουργεί θυμό και απογοήτευση.

|  Βαρεμάρα, μοναξιά ή αίσθημα παραμέλησης, υπάρχει όταν το παιχνίδι παρατείνεται  για πολύ ώρα, οπότε και χάνει το παιδί τη διάθεση και το ενδιαφέρον του για την συγκεκριμένη δραστηριότητα.

|  Καλό είναι να υπάρχουν σύντροφοι στο παιχνίδι, γιατί είναι απαραίτητοι σε όλα τα στάδια εξέλιξης. Οι ενήλικοι είναι απαραίτητοι για τα βρέφη .

|  Το παιχνίδι προσφέρει συναισθηματική επικοινωνία και κοινωνικοποίηση.

 

 

*       Η ηλικία κάτω των 2 ½ ετών:

Ο ενήλικας καλείται να προσαρμοστεί διαφορετικά στο παιχνίδι και αυτό γίνεται γιατί είναι η περίοδος που το παιδί κοινωνικοποιείται και για αυτό η ανάγκη για ΣΥΝΤΡΟΦΟΥΣ στο παιχνίδι είναι πραγματικά πολύ μεγάλη. Συστηματικό λάθος των γονέων είναι να αφήνουν μόνο του ένα παιδί αυτής της ηλικίας να παίζει. Επιπλέον, να τονίσουμε ότι στα 4-6 χρόνια, η ανάγκη για συντροφικό παιχνίδι αυξάνεται.

*       7-12 ετών:

Κανόνες και ομαδικά παιχνίδια. Δίνουν μεγάλη ευχαρίστηση στα παιδιά.

Οι δραστηριότητες καθορίζονται και από το φύλο των παιδιών. Αυτό σταματά στην εφηβεία.

 

Θετική διατύπωση:

Το πιο βασικό κομμάτι στη θεωρία των ορίων είναι η θετική διατύπωση.

Πρόκειται για μια εκπαίδευση φρασεολογίας αλλά και συμπεριφοράς, οι οποίες θα δώσουν στο παιδί μας να καταλάβει ότι είμαστε ομάδα μαζί του και όχι απέναντί του.

Τα όρια και η καλή σχέση καθορίζονται από την επικοινωνία και τη δυνατότητα ενθάρρυνσης που ο γονέας δίνει στο παιδί.

Για να έχουμε καλή επικοινωνία πρέπει να ισχύουν τα παρακάτω ως προϋποθέσεις:

ü  Να νιώθουν τα παιδιά μας ότι έχουμε τη δυνατότητα να τους χαρίσουμε κάποιες ώρες ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ  για αυτά

ü  ΑΝΑΠΟΣΠΑΣΤΟΙ  και με ΗΡΕΜΙΑ να μιλήσουμε για Ο,ΤΙ  χρειάζονται

ü  Να είναι ΣΙΓΟΥΡΑ για το ότι βρισκόμαστε δίπλα τους με ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ü  Ακόμα και αν δεν έχουμε απαντήσεις καλύτερα να συζητήσουμε μαζί τους και να δεσμευτούμε ότι θα δώσουμε κάποια στιγμή απάντηση

Το βασικότερο από όλα, το ΚΛΕΙΔΙ, ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ για μια καλή σχέση είναι να μπούμε στη διαδικασία να ΕΝΘΑΡΡΥΝΟΥΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ  μας.

Πού βοηθάει η ενθάρρυνση;

o   Στο να νιώθει το παιδί θετική ανταπόκριση

o   Είναι σημαντικό το ΚΟΙΝΟ τους να είμαστε εμείς οι γονείς αρχικά και κατόπιν με θετική ανταπόκριση να βγαίνουν στη ζωή

o   Να νιώθουν ότι αυτό που κάνουν, που ζητούν, που καταπιάνονται, που συζητούν, έχει να κάνει με κάτι ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ  που εμείς θα τους το καθρεφτίσουμε.

Πώς θα γίνουν τα παραπάνω;

 «Ενθάρρυνση είναι η επικέντρωση στα θετικά σημεία του άλλου και η τόνωση της αυτοπεποίθησής του».

Έτσι,

¬  Επικεντρωνόμαστε στα θετικά

¬  Δείχνουμε εμπιστοσύνη

¬  Αναγνωρίζουμε την προσπάθειά του

¬  Δίνουμε έμφαση στα δυνατά του σημεία

¬  Τα αρνητικά κομμάτια τα βλέπω από τη θετική πλευρά

 

Τελικά, φτάνουμε στο πώς η ενθάρρυνση, η καλή επικοινωνία, τα σωστά όρια, μπορούν να παραχθούν από τον τρόπο που μιλάμε στα παιδια΄μας:

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:

Αντί να πούμε:

Είσαι ξεροκέφαλοςà  είσαι διεκδικητικός, αλλά δεν λαμβάνεις υπόψη σου όλα τα στοιχεία.

Είσαι πολυλογού: έχεις επιχειρήματα, μπορείς και συμμετέχεις σε όποια συζήτηση θέλεις, αλλά ξεχνάς να ακούς τον άλλο…

Κουνιέσαι συνέχεια: κανείς δεν βαριέται μαζί σου

Είσαι θυμωσιάρης: ξέρεις να διεκδικείς  όταν σε περιορίζουν

 

Και άλλα…

Σκεφτείτε φράσεις που θίγουν ή χαρακτηρίζουν τα παιδιά σας και ανασκευάστε τις με σεβασμό και εμπιστοσύνη στη νοημοσύνη και την ηθική τους. Θα δείτε ότι τα παιδιά μας ανταποκρίνονται αμέσως στο σωστό, αρκεί να βρεθεί μία στιγμή ηρεμίας που ο ενήλικας θα διδάξει το σωστό στο παιδί του.

Τα παραπάνω ακυρώνονται στις περιπτώσεις φωνής, βρισίματος και φυσικά χειροδικίας. Το τελευταίο είναι η απόλυτη απαξίωση του παιδιού.

 

 

 

ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΟ ΟΧΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΟΥ

Πώς μαθαίνεται το ΟΧΙ:

Όταν αρνούμαστε στα παιδιά μας τα εφοδιάζουμε με γερές προσωπικότητες. Πώς σας ακούγεται αυτό;

Το «όχι» είναι απαραίτητο για να βάλουμε όρια. Ο τρόπος που λέμε το «όχι» δίνει στο παιδί το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα τοποθετήσει τον εαυτό του. Αν το «όχι» ειπωθεί ήπια θα φέρει ευγένεια και μια γερή προσωπικότητα. Αν ειπωθεί βίαια θα φέρει βία!!!

Για να πούμε το σωστό «όχι» είναι απαραίτητο να σκεφτούμε τη δική μας σχέση με την άρνηση. Αρνούμαστε; Πάντα; Ποτέ; Μόνο όταν πρέπει; Κατανοώντας τη δική μας σχέση με το όχι αντιλαμβανόμαστε και πως το μαθαίνουμε στα παιδιά μας.

Το «όχι» για να ειπωθεί σωστά είναι καλό να θεωρηθεί ως μια προαπαιτούμενη κατάσταση μέσω της οποίας καταφέρνουμε (εμείς, το παιδί ή ο σύντροφος) να βάζουμε προτεραιότητες στη ζωή μας, αλλά και να ικανοποιούμε ανάγκες και επιθυμίες κατακτώντας τους στόχους μας. Η συγγραφέας Asha Phillips, (Εκδόσεις Πατακη,2001) λέει στο βιβλίο της «Όταν λέμε ‘όχι’», ότι υπάρχουν στις οικογένειες στιγμές ηρεμίας και στιγμές ταραχής που τις ονομάζει «καθημερινούς λόξυγκες ανάπτυξης». Βάσει αυτού του λόξυγκα θέτουμε και τη βάση μας για να διαπραγματευτούμε τα όρια.

Πιο συγκεκριμένα, τη μία θα κάνουμε πολλά βήματα μπροστά μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας τόσο εμείς όσο και το παιδί μας και την άλλη θα κάνουμε βήματα πίσω που θα προκαλούν ένταση και διαπληκτισμούς και θα επαναδιαπραγματευόμαστε τα όρια. Φανταστείτε το σαν ένα χορό που οι χορευτές προχωρούν μπροστά και πίσω, μπροστά και πίσω. Γίνεται βαλς χωρίς αυτή την παλινδρομική κίνηση;

Έτσι και με τα όρια. Θα κατακτούμε και τα χάνουμε, και ξανά….

ΠΡΑΚΤΙΚΑ:

Τα όρια χτίζονται από τη βρεφική ηλικία. Η μητέρα βάζει όρια στην ώρα του φαγητού ή του ύπνου. Έτσι είναι καλό να γίνει και με τις ώρες παιχνιδιού ή της αγκαλιάς. Για παράδειγμα μια μητέρα που δεν βάζει όρια στο παιχνίδι του παιδιού μαζί της μέχρι του σημείου να εξαντλείται, στερεί από τον εαυτό της την ανάπαυλα που χρειάζεται αλλά κι από το παιδί την ευκαιρία να ψάξει για τρόπους να ψυχαγωγείται και να εξερευνά τον κόσμο μόνο του. Κάτι που φαίνεται σαν τέλεια σχέση μπορεί να είναι υπερπροστασία που δεν επιτρέπει να αναπτυχθεί σωστά η κοινωνικότητα του παιδιού και το μετατρέπει λίγο λίγο σε　 τύραννο,　 δημιουργώντας του παράλληλα μια ισχυρή εξάρτηση, καθώς πιστεύει πως δεν μπορεί τίποτα να κάνει μόνο του. Το «όχι» εδώ αποτελεί την ευκαιρία για να σκεφτεί και να δοκιμάσει το μωρό εναλλακτικές λύσεις,π.χ. πως να περνά την ώρα του χωρίς να είναι συνεχώς σε μια αγκαλιά, πως να κινείται, πως να ηρεμεί και να νανουρίζεται μόνο του. Μερικές φορές αρκεί να του δοθεί λίγος χρόνος, άλλοτε μερικές καθησυχαστικές κουβέντες, κι άλλοτε κάποιο όμορφο αντικείμενο, μια κουνουπιέρα που την κουνάει ο αέρας, ένα χρωματιστό παιχνίδι, κτλ. Η αγκαλιά και η συνεχής υποχώρηση στις επιθυμίες τους δεν είναι για τα μωρά　 η πανάκεια. Αντίθετα μπορεί να συνηθίσουν σε μια κατάσταση που δεν τα αφήνει να κατανοήσουν ούτε τις δυνατότητές τους ,ούτε τι σημαίνει όριο.

Μεγαλώνοντας το παιδί είναι καλό να εμπλουτίζονται τα όρια με κανόνες όπως «Κράτα το παιχνίδι σου αντί να το πετάξεις» κα. Βασική προϋπόθεση για να τεθούν και εδραιωθούν τα όρια είναι ο τρόπος που θα πούμε το «όχι». Ο αποδεκτός τρόπος από το παιδί είναι η θετική διατύπωση (σε λίγες μέρες σχετικό άρθρο).

Ας συγκρατήσουμε ότι «οι διαρκώς　　 αυστηροί και αυταρχικοί γονείς που έχουν την τάση να μη βλέπουν διαλεκτικά τα πράγματα ενδέχεται να ενθαρρύνουν ακούσια τα παιδιά τους να φτάσουν στα άκρα, ενώ πιστεύουν ότι αντίθετα τα περιορίζουν», (Waddel, σελ.233).

Με λίγα λόγια, το «όχι» είναι απαραίτητο για να βάλουμε τα όρια που είναι ό,τι πιο σημαντικό στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού μας αλλά και γενικότερα στη ζωή μας. Το όχι πλαισιώνεται από τη θετική διατύπωση των αρνήσεών μας, κάτι που θα συζητηθεί σε προσεχές άρθρο μας.

　

ΑΓΧΟΣ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΙΜΟ!

ΕΝΑΡΞΗ ΟΜΑΔΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΓΧΟΥΣ.

Στο ΚΜΕ-Κέντρο Μάθησης & Εξέλιξης, ξεκινάει Ομαδικό Πρόγραμμα Διαχείρισης Άγχους.
Το πρόγραμμα είναι 3μηνο, αφορά ενηλίκους 25-65 ετών, με ενδείξεις έντονου άγχους.
Βασικός στόχος είναι να κατανοήσουμε και να διαχειριστούμε το άγχος μας.
ΕΝΑΡΞΗ: 23 Απριλίου.
Δηλώσεις Συμμετοχής μέχρι Παρασκευή 18 Απριλίου στο 69 45 25 0277-Δημουλή Σίλεια
 

Φάκελος: ΌΡΙΑ

Όρια και σεβασμός:

Για να μιλήσουμε για όρια είναι σημαντικό να έχουμε τις εξής αρχές στο μυαλό μας:
Τη σειρά γέννησης των παιδιών μας

Τη διαφορά ηλικίας τους

Τον χρόνο και την ποιότητα που μας βλέπουν

Την ηλικία του παιδιού μας

Την δική μας συμπεριφορά  ως πρότυπο για μίμηση

 

Ας ξεκινήσουμε από το τελευταίο,

Φτάνοντας στο γραφείο μου πολλοί γονείς έχουν ήδη σκεφτεί λύσεις και έχουν δώσει λόγους και ερμηνείες για τους λόγους που το παιδί τους ή τα παιδιά τους έχουν ξεφύγει από τον έλεγχό τους. Το σημαντικότερο από όλα όμως είναι ότι δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι η δική μας συμπεριφορά είναι εκείνη που δίνει στα παιδιά πρότυπο προς μίμηση.

Για να θέσουμε όρια τα οποία παραπέμπουν στον αυτοέλεγχο του παιδιού, είναι σημαντικό να έχουμε ένα περιβάλλον με σαφή όρια και κανόνες.

Πιο συγκεκριμένα, οι σταθερές ώρες αφύπνισης, παιχνιδιού, φαγητού, ξεκούρασης, βοηθούν το νήπιο να ρυθμιστεί και στις συμπεριφορές του. Πολλοί νέοι γονείς, έχοντας στο μυαλό τους να μην καταπιέσουν τα παιδιά τους, όπως ενδεχομένως οι ίδιοι να πιέστηκαν, αφήνουν χαλάρα-ανοριοθέτητα, τα ωράρια των παιδιών τους. Αυτό έχει ως βασική συνέπεια τα παιδιά να μην μπορούν να προσαρμόσουν την συμπεριφορά τους σε κανόνες, πχ σχολικούς.

Οι «φιλελεύθεροι» γονείς, όπως τους ονομάζουμε, δημιουργούν συνθήκες καταπίεσης προς τον εαυτό τους, και τα νήπια μεταμορφώνονται σε μικρούς δυνάστες, όπως κάποτε οι παππούδες τους για τους γονείς τους.

Ο αρχικός στόχος έχει αποτύχει, εφόσον και πάλι υπάρχει ένας κύκλος καταπίεσης στην οικογένεια.

Για να βελτιώσουμε το παραπάνω σχήμα, είναι σημαντικό τόσο για τον γονέα όσο και για το παιδί να τηρούνται αυστηρά τα ωράρια και οι συνήθειες του σπιτιού.

Παράδειγμα, αποτελεί το οικογενειακό τραπέζι. Αρκετοί είναι οι γονείς που μου λένε πως το παιδί τους δεν τρώει. Μιλώντας μαζί τους ανακαλύπτω σχεδόν πάντα ότι δεν τηρούν το οικογενειακό τραπέζι, ενώ υπάρχει αυτή η χρονική δυνατότητα. Το νήπιο, μπορεί να ρυθμίσει το βιολογικό του ρολόι και να μάθει κοινωνικούς τρόπους.

Το πιο βασικό για να μπορούμε οι γονείς να εφαρμόσουμε όρια είναι να παραμένουμε ψύχραιμοι και να έχουμε διακύμανση στην συμπεριφορά μας ανάμεσα στους δύο πόλους «τρυφερότητα»-«αυστηρότητα». Ένα νήπιο θα καταλάβει την σημαντικότητα του ορίου όταν οι γονείς εμπνεύσουν σεβασμό.

Σημαντικό είναι ο τόνος της φωνής και η τονικότητα των κινήσεων.

Οι εξηγήσεις και τα επιχειρήματα καθώς και η υπομονή των γονέων ώσπου να επανέλθει το παιδί.

Το νήπιο μπορεί να διδαχτεί την αυτοσυγκράτηση και τον έλεγχο των παρορμήσεων κυρίως μέσω των γονέων του. Τα όρια είναι σημαντικό να έχουν διδακτικό χαρακτήρα και όχι «εκδικητικό». Τα όρια είναι σημαντικό να εμπνέουν τον σεβασμό προς τον γονέα και προς τον ίδιο τον εαυτό του νηπίου.

Οι πρακτικές του ξύλου και των οδυρμών, προκαλούν το αντίθετο αποτέλεσμα. Όχι μόνο δεν έχουμε πετύχει να χτίσουμε όρια, αλλά διδάσκουμε στο παιδί μας την ασέβεια στον ίδιο του τον εαυτό.

 

Έπονται :

Όρια και διατροφή

Όρια και ύπνος

Όρια και πάνα

Όρια και ομιλία

Όρια και φιλία

Όρια και αδέλφια

Όρια και ρόλοι