"Είναι σοφός ο γονέας που γνωρίζει το παιδί του" Ουίλιαμ Σέξπηρ

Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2016

ΟΡΙΑ στο Sofias Kinderhaus (www.sofiaskinderhaus)



ΘΕΜΑ: ΟΡΙΑ (ΥΠΝΟΣ_ΔΙΑΤΡΟΦΗ_ΚΡΙΣΕΙΣ ΘΥΜΟΥ)


Το θέμα των ορίων είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο στην διαπαιδαγώγηση των νηπίων. Κάτω από την ομπρέλα αυτού του θέματος, οι γονείς εκπαιδεύονται για το πώς μπορούν να διαχειριστούν με φροντίδα και ειλικρινή υπομονή τις κρίσεις θυμού που κορυφώνονται μέχρι τα 3.5-4 έτη, τα πείσματα της διατροφής αλλά και τον ύπνο στο κρεβάτι των γονέων.

Η βάση για όλα τα παραπάνω είναι η στάση των γονέων. Για τη στάση των γονέων θα μιλήσουμε αρχικά και θα συνεχίσουμε στα επιμέρους θέματα.

ΣΤΑΣΗ ΓΟΝΕΩΝ:  Νούμερο 1. Όριο γονέων

Ψυχραιμία, υπομονή και να αντιδράμε στα παιδιά μας πριν το ΚΑΙΡΙΟ ΣΗΜΕΙΟ> σημείο δικής μας έκρηξης. Άρα το πιο βασικό στοιχείο στη στάση γονέων είναι να γνωρίζουμε πότε πρόκειται να ξεπεράσουμε τα δικά μας όρια. Άλλωστε πώς θα διδάξω όρια στα παιδιά μου αν εγώ δεν αναγνωρίζω τα δικά μου όρια;!

                              Νούμερο 2. Ξεκάθαρο πλάνο

Δεύτερο βασικό στοιχείο είναι η κατασκευή ξεκάθαρου πλαισίου κανόνων. Προϋπόθεση  για αυτό είναι η συναίνεση των δύο γονέων στο τι κανόνες υπάρχουν στο σπίτι. Η καθημερινότητα μας οδηγεί στο ότι μπορεί να κατασκευάζονται και να ανασκευάζονται οι κανόνες του σπιτιού πολλές φορές μέσα στη μέρα μας, καθώς το νήπιο (μικρό νήπιο) αλλάζει και μετουσιώνει συνέχεια το εύρος των αντιλήψεών του και τις δυνάμεις του. Έτσι, οι γονείς χρειάζεται να είναι συνέχεια σε λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία (πχ βλεμματική) ώστε να καταφέρουν να χτίσουν ένα καλό δίκτυο κανόνων που τηρούνται ανεξάρτητα από το ποιος μένει με το παιδί.


ΔΙΑΤΡΟΦΗ: στο θέμα της διατροφής τα βασικά σημεία είναι να μην μεταδοθεί στο παιδί ο αβάσιμος φόβος ότι θα μείνει νηστικό ή ότι υπολείπεται στην ανάπτυξή του. Ακόμα και αν οι καμπύλες δεν ικανοποιούν τους γονείς είναι σημαντικό να λάβουν υπόψη τη γνώμη του παιδιάτρου τους. Στην πορεία, είναι σημαντικό να θέσουμε ως στόχο την ανεξαρτησία του παιδιού στην διατροφή. Αυτό σημαίνει ότι από την στιγμή που πρωταρχίζει να τρώει στερεά τροφή (εννοώντας κρέμα) να το αφήσουμε μόνο του. Να πάρει το κουτάλι ακόμα και αν ταΐσει το αυτάκι του..εκείνη τη στιγμή το παιδί μας συντονίζεται οπτικοκινητικά, αναπτύσσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του, ανακαλύπτει μυρωδιές και υφές. Στην πορεία, σημαντικό να μπορεί να έχει πρόσβαση στο φαγητό χωρίς να χρειαστεί ενήλικα. Δηλαδή, αν για οποιονδήποτε λόγο το παιδί δεν έχει μπει ακόμα σε σειρά, είναι καλό να έχουμε ώρες μεσημεριανού και βραδυνού, να βλέπει τους ενήλικες, οι οποίοι τρώνε το δικό τους φαγητό και δεν είναι πάνω από άλλο μέλος της οικογένειας.

ΥΠΝΟΣ: Στον ύπνο, επίσης, η αρχή είναι το παν (να κοιμάται πάντα στο κρεβατάκι του, να το μάθουμε να ξεχωρίζει τη μέρα από τη νύχτα, να μην ενδίδουμε στο πρώτο πείσμα). ΑΝ για οποιονδήποτε λόγο το παιδί κάνει πείσματα στον ύπνο, αναρωτηθείτε μόνο, πόσο φυσιολογική ανάγκη είναι να κοιμάται κανείς. Η εκπαίδευση συνήθως είναι λίγες μέρες εώς λίγες εβδομάδες.

1ο βήμα: Συμφωνία και ενημέρωση στο παιδί (δεν θα έρχομαι εγώ-δεν θα έρχεσαι εσύ).

2ο βήμα: Τήρηση ανελλιπώς και από όλους.

3ο βήμα: Μπαίνουμε στη διαδικασία ύπνου πριν χάσει όλες του τις δυνάμεις-ξεκινάμε νωρίτερα, περνάμε χρόνο μαζί του, αναγνωρίζει ότι κάτι αλλάζει εδώ.

4ο βήμα: Στις αφυπνίσεις αρχικά ανταποκρινόμαστε στο 1 λεπτό, 5 λεπτά, 10 λεπτά, μόνο λεκτικά…σε διάστημα λίγων ημερών….

5ο βήμα: Τήρηση των παραπάνω.

ΘΥΜΟΙ: είναι σημαντικό να ξεχωρίσουμε αν ο θυμός του παιδιού μας είναι έκρηξης ή διεκδίκησης. Ο θυμός είναι το πιο γνωστό και χρήσιμο συναίσθημα του παιδιού. Στόχος των γονέων είναι να μην τον ενοχοποιήσουμε γιατί αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ενοχικά σύνδρομα.

Α. Έκρηξη: συνήθως το παιδί υπερβάλλει στις αντιδράσεις του, δεν ακούει τη στιγμή εκείνη, έχει εσωτερικό κίνητρο που μπορεί να είναι κούραση, πόνος, αναστάτωση, κάποια άβολη κατάσταση, μία ταραχή που συναισθάνεται από το περιβάλλον (πχ. Γονείς).

ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ: Επιτρέπουμε την ολοκλήρωση του μοτίβου θυμού. Καταπραΰνουμε με το χάδι και τη σωματική επαφή.  Χωρίς σχόλια τακτοποιούμε-φροντίζουμε για την ανάγκη του παιδιού.

Β. Διεκδίκηση: συνήθως το παιδί κορυφώνει σταδιακά. Δεν φτάνει κατευθείαν στο θυμό, αλλά οι γονείς δεν είναι ακόμα εκπαιδευμένοι να το δουν. Έχει εξωτερικό κίνητρο θυμού, όπως η ζήλια για το αδελφάκι του ή κάποια άλλη κατάσταση που συναισθάνεται ότι το αδικούν (δεν έχει πλήρη επίγνωση της αδικίας).

ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ: Επεμβαίνουμε στον θυμό. Δίνουμε το δίκιο του παιδιού και επαναφέρουμε την «δικαιοσύνη». Όσο πιο νωρίς επέμβουμε τόσο καλύτερα τα αποτελέσματα.

Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2016

ΡΟΛΟΙ ΠΑΙΔΙΩΝ και ΤΥΠΟΙ ΓΟΝΕΩΝ


Τύποι γονέων και Ρόλοι Παιδιών.

 

Πολλές βιβλιογραφικές αναφορές υπάρχουν σχετικά με τον παραπάνω τίτλο και συγκεκριμένα με το πρώτο μισό του, «τύποι γονέων». Στόχος μας είναι να συνδυάσουμε τους τύπους γονέων που συναντάμε στην σύγχρονη ελληνική οικογένεια, με τους ρόλους που τα παιδιά τους κρατάνε.

Πιο συγκεκριμένα,

ΤΥΠΟΙ ΓΟΝΕΩΝ:

Οι γονείς διερχόμαστε στην ιδιότητα της γονικότητας από την πρώτη στιγμή που καλοσωρίζουμε το πρωτότοκο παιδί μας στην οικογένεια. Ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόμαστε στα παιδιά μας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τα προσωπικά χαρακτηριστικά (προσωπικότητα) μας, τις κοινωνικές συγκυρίες (περιβάλλον στο οποίο μεγαλώσαμε και περιβάλλον στο οποίο ζούμε) και ο τρόπος που σχετιζόμαστε μέσα στην οικογένεια στις διάφορες δυάδες (γονέας-γονέας, γονέας-παιδί, παιδί-παιδί κοκ). Στο σημείο αυτό μπορούμε να διαχωρίσουμε την γονική συμπεριφορά από τη γονική προσέγγιση. Η γονική προσέγγιση μπορεί να είναι Συνειδητή (ο γονέας ανοιχτός στην αλλαγή, μπορεί να αναθεωρήσει κάποια συμπεριφορά του), Ημισυνειδητή (συνδυασμός του πρώτου και τρίτου, ξεκινούν με το πατροπαράδοτο αποτύπωμα από την πατρική οικογένεια, όμως αμφισβητούν και αλλάζουν τεχνικές) ή Ασυνείδητη (παραδοσιακός τρόπος μεγαλώματος χωρίς να σκεφτεί ο γονέας αν είναι αποτελεσματικός κιόλας. Έτσι μεγάλωσα εγώ έτσι θα μεγαλώσω και το παιδί μου).

Ποια είναι η βασική διαφορά της γονικής συμπεριφοράς από τη γονική προσέγγιση:

Η γονική προσέγγιση καθορίζει τη συμπεριφορά μας (συμπληρωματικά με τις εμπειρίες μας πριν και στη δημιουργία οικογένειας) και σε συνδυασμό μας οδηγεί στην υιοθέτηση ενός τύπου γονέα.

Η γονική συμπεριφορά μπορεί να διαφοροποιηθεί αν αλλάξει η προσέγγιση.

Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν στους 4 βασικούς τύπους γονέα (κατά Baumrind)

Οι βασικοί τύποι γονέα είναι ο Δημοκρατικός, ο Ανεκτικός, ο Αυταρχικός και ο Αδιάφορος. Αξίζει να αναφέρουμε ότι τον τελευταίο καιρό, γίνεται λόγος για τον γονέα ελικόπτερο.

Ας δούμε πιο αναλυτικά:

1.      Ο γονέας δημοκρατικός

Είναι ζεστός και στοργικός. Αυτοί οι γονείς υιοθετούν οικογενειακούς κανόνες. Βάζουν στα παιδιά τους όρια και όρους με ευέλικτο τρόπο και όχι άκαμπτο. Απαιτούν και προσδοκούν από τα παιδιά τους βάσει αναπτυξιακής φάσης και διαφορετικότητας. Ενθαρρύνουν την έκφραση θετικών και αρνητικών συναισθημάτων του παιδιού τους. Αφήνουν πρωτοβουλίες στο παιδί τους. Επικοινωνούν λεκτικά και εξωλεκτικά με το παιδί τους. Δημιουργούν διάλογο και χρησιμοποιούν επιχειρήματα. Παρατηρούν το παιδί και αφουγκράζονται τα μηνύματά τους.

2.    Ο γονέας ανεκτικός

Είναι ήπιος και συναισθηματικός. Ασκούν περιορισμένο έλεγχο και συγχωρούν σχεδόν τα πάντα στο παιδί τους. Υπάρχει μεγάλη εως υπερβολική επιείκεια σε σημείο που το παιδί διαμορφώνει μόνο του τις αποφάσεις του. Δεν υπάρχουν κανόνες  και υποχρεώσεις. Συνήθως ο γονέας αισθάνεται στραγγισμένος και κατάκοπος και το παιδί είναι εκνευρισμένο και ανασφαλές.

3.     Ο γονέας αυταρχικός

Είναι αυστηρός και αμείλικτος στις τιμωρίες του. Η υπακοή και η πειθαρχία του παιδιού είναι η προτεραιότητα του γονέα αυτού. Υπάρχει έλλειψη επικοινωνίας και ασκείται υψηλή πίεση στα παιδιά-ψυχολογική, χρονική. Προσδοκία γονέων για την τέλεια συμπεριφορά και απόδοση του παιδιού τους.

Σαν υποκατηγορία θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τον γονέα-ελικόπτερο.

4.    Ο γονέας αδιάφορος

Είναι απών ψυχολογικά, κάποιες φορές και φυσικά. Καταβάλλουν λίγη ή καθόλου προσπάθεια για την κοινωνικοποίηση και εξέλιξη του παιδιού τους. Δεν θέτουν όρους και είναι τιμωρητικοί όταν φτάσει «ο κόμπος στο χτένι».

 

Με βάση τους τύπους μπορούμε να αναφέρουμε κάποιους ρόλους παιδιού.

 

ΡΟΛΟΙ ΠΑΙΔΙΩΝ:

Η λίστα είναι μεγάλη. Εμείς θα δανειστούμε μόνο κάποιους ρόλους από την συστημική θεωρία.

α/ παιδί υπεργονιός

το παιδί που φροντίζει όλο το οικογενειακό σύστημα σαν να είναι ο μεγάλος, ο ενήλικας. Το παιδί που δεν κάνει εφηβεία και αντιδράσεις, έχει υψηλή ενσυναίσθηση και μπορεί να φροντίζει γονείς και αδέλφια, φίλους ακόμα και εκπαιδευτικούς. Κρύβεται ο φόβος να μην αναγνωρίζει τις δικές του δυσκολίες και πιέζει τις ισότιμες σχέσεις.

Συνήθως το παιδί υπεργονιός δημιουργεί ρόλο γονέα επιεική και κατά περίπτωση δημοκρατικό.

β/ παιδί ταυτοποιημένος άρρωστος

το παιδί που αρρωσταίνει συχνά, έχει σχολική άρνηση, μαθησιακές δυσκολίες (ψευδείς), βάζει συχνά γύψο κοκ.

Το παιδί αυτό έχει αναλάβει τον ρόλο του να παθαίνει για να συσπειρώνει γύρω του τους γονείς. Μία παραλλαγή είναι το παιδί που κάνει συνέχει φασαρία, που συσπειρώνει γύρω του τους γονείς και θυσιάζεται στο να θυμώνουν μαζί του ώστε να μην θυμώνουν μεταξύ τους.

Συνήθως γίνεται αδιάφορος ή αυταρχικός γονέας.

γ/ παιδί μαύρο πρόβατο

Αγαπάμε πολύ αυτόν τον ρόλο. Το παιδί κάνει αντιδράσεις, έχει επιχειρήματα και μπορεί να δυσκολεύει τον γονέα του. Όμως, καταφέρνει να διαμορφώσει την προσωπικότητά του. Συνήθως γίνεται γονέας δημοκρατικός.

δ/ παιδί εκπρόσωπος

τέλος έχουμε το καλό παιδί. Ένας ρόλος που εμπεριέχει τελειομανία, τελειοθηρία και μία συνεχή προσπάθεια να βγαίνουν οι γονείς ασπροπρόσωποι. Οι πρωτιές είναι που του δείχνουν τον εαυτό τους και κουβαλούν όλες τις προσδοκίες των γονέων. Μέχρι την πρώτη ενήλικη φάση πάνε όλα καλά, αλλά όταν κάνουν δική τους οικογένεια αρχίζουν οι δυσκολίες. Συνήθως γίνονται επιεικής μπορεί και αδιάφοροι γονείς. Κάποιες φορές προκύπτουν επίσης και οι 2 άλλοι ρόλοι.

 (Απόσπασμα από Μάθημα στις Σχολές Γονέων σε Γονείς του Δημοτικού Σχολείου της Εκπαιδευτικής Αναγέννησης)