ΘΕΜΑ: ΑΓΑΠΗ vs ΘΥΜΟΣ (ισχύει;;)

«…Κοιτάω τα μάτια του και βλέπω τον κόσμο του…»

Πώς η αγάπη μπορεί να μας ανοίξει την πόρτα στο να βιώσουμε και τα υπόλοιπα συναισθήματα ουσιαστικά, είναι συχνά θέμα ομιλιών. Όμως ας δούμε την έμπρακτη αγάπη μέσω του βιώματος όλων των συναισθημάτων.

Χρόνια τώρα μελετάμε οι ειδικοί τον θυμό. Αναρωτιόμαστε γιατί θυμώνουν οι άνθρωποι, πώς θα διαχειριστούμε τον θυμό, τι είναι θυμός, αν αντιβαίνει την αγάπη κοκ.

Ο θυμός είναι ένα παρεξηγημένο συναίσθημα. Ακόμα και η ετυμολογία του έρχεται σε αντίθεση με τον ορισμό του.

Ετυμολογικά ο Θυμός: οργή, καρδιά, ψυχή, επιθυμία, ζωή. Ξεκινάει από το ρήμα θύω à έχω ορμήà θύελλα. (https://en.wiktionary.org/wiki/%CE%B8%CF%85%CE%BC%CF%8C%CF%82)

Ορισμός σε σύγχρονα λεξικά: έντονη δυσαρέσκεια που εκφράζεται επιθετικά.

Από την άλλη η αγάπη έχει  πολλούς ορισμούς γιατί έχει πολλά είδη, πχ. γονική αγάπη, συντροφική αγάπη, αγάπη για τον εαυτό κτλ. η αγάπη είναι ο έρωτας, η επιθυμία ζωής.

Αν δούμε καλύτερα το παραπάνω, είναι ένας κύκλος.

Η ορμή μου για ζωή με οδηγεί σε επιθυμία ζωής.

Πράγματι, έχει φανεί ότι η καταπιεσμένη ορμή ζωής, ο καταπιεσμένος θυμός οδηγεί σε καταθλιπτικά επεισόδια. Όταν ο θυμός καταφέρει να βρει διέξοδο, τότε μπορούμε να λυτρωθούμε από δυσλειτουργίες.

Ας τονίσουμε ότι δεν εννοούμε την ακραία έκφραση του θυμού που είναι η οργή, η ο μόνιμα θυμωμένος άνθρωπος.

Λειτουργίες θυμού:

·        Λειτουργεί σαν «αποσυμπιεστικό» στον ψυχισμό ενηλίκων και παιδιών.

·        Δίνει ώθηση στο κίνητρο.

·        Συνδυασμένος με άλλα βασικά συναισθήματα οδηγεί σε νέα συνδυαστικά συναισθήματα.

·        Δίνει εγρήγορση.

·        Ενημερώνει για τα όριά μας.

·        Ενημερώνει για τις ανάγκες μας και τις αντοχές μας.

·        Είναι ένα σήμα κινδύνου.

·        Είναι ένα σήμα γνώσης εαυτού.

Θέλει δύναμη να θυμώσει κανείς. Ο αφορισμός του Αριστοτέλη : Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, είναι εύκολο. Αλλά να θυμώσεις με το σωστό άνθρωπο, στο σωστό βαθμό, για το σωστό λόγο, τη σωστή στιγμή και με το σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο.

Αριστοτέλης, 384-322 π.Χ., Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος

 

Μας δείχνει ότι δεν είναι εύκολο να κάνει κανείς σωστή χρήση του θυμού.

Αν κανείς δει αρχαία γνωμικά θα παρατηρήσει ότι η λέξη θυμός δεν χρησιμοποιείται. Στη θέση της υπάρχει η οργή.

Ας μην αφορίσουμε, λοιπόν, ένα από τα 6 βασικά συναισθήματα (χαρά, λύπη, φόβος, έκπληξη, απέχθεια-αηδία).

Καταπιεσμένος θυμός, τι προκαλεί:

Ξεκινάμε πάλι με ένα ρητό του Άγγλου ποιητή Dryden:

Να φοβάσαι την οργή του υπομονετικού ανθρώπου.

John Dryden, 1631-1700, Άγγλος ποιητής

Η αλήθεια είναι ότι συχνά το «καλό παιδί» που δεν θυμώνει και συνήθως είναι συγκαταβατικό κτλ. κάνει εκρήξεις που δεν μπορούν να μαζευτούν εύκολα.

Ο καταπιεσμένος θυμός μπορεί να οδηγήσει σε χάσιμο ορίων και αναγκών, οπότε ο άνθρωπος οδηγείται σε μία διπλή εικόνα εαυτού. Την εσωτερική (δεν έχει γαλήνη και ισορροπία γνωρίζοντας ότι δεν εκφράζει επιθυμίες, στόχους κτλ) και την εξωτερική (το συνεργάσιμο και συμπαθές άτομο κτλ) που δίνει ικανοποίηση στους άλλους και όσο ικανοποιεί τους άλλους τόσο δεν ικανοποιεί τον εαυτό του.

                  Καταπιεσμένος θυμός

Καταπιεσμένος θυμός--> χάσιμο ορίων και επιθυμιών--> αρεστή εικόνα στους Άλλους, όχι στον Εαυτό-->Απομάκρυνση από τα βασικά συναισθήματα-->Οργή που ξεσπά (ενοχές)

  

Με το παραπάνω σχήμα φαίνεται η πορεία του καταπιεσμένου θυμού.

Φυσικά υπάρχει και το άλλο άκρο.


Θυμός χωρίς όρια (ενοχές)-->μικρή ανοχή στην ματαίωση-->απομάκρυνση από κίνητρα-->οι Άλλοι αποδομούν την εικόνα μου--> χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Η χρυσή τομή στα παραπάνω έρχεται όταν οι  κρίσεις θυμού (ή το πείσμα) που κάνουν από νωρίς στη ζωή μας την εμφάνισή τους διαχειριστούν σωστά.

Τα 6 βασικά συναισθήματα με τα οποία γεννιέται ο άνθρωπος είναι η χαρά, λύπη, φόβος, θυμός, αηδία, έκπληξη.

Αν το σκεφτείτε συνήθως σε όλα τα παραπάνω συναισθήματα πλην του θυμού, επιτρέπουμε το παιδί να εξελίξει το τι αισθάνεται. Γιατί όχι όμως στον θυμό;;

Ο θυμός είναι έντονα ενοχοποιημένος, ξεκινώντας κυρίως από τον χώρο των μεγάλων. Γονείς που θύμωναν ή τους θύμωσαν. Θυμοί που δόθηκαν σαν κακό παράδειγμα, θυμοί χωρίς κατεύθυνση κοκ καθορίζουν την ασυνείδητη καταγραφή μας για το τι σημαίνει θυμός.

Όμως, τα παιδιά για να εξελιχθούν οφείλουν να θυμώσουν. Όταν ένα παιδί θυμώνει συνήθως έχει δίκιο. Αν μπορέσουμε να αφουγκραστούμε το δίκιο του, σημαίνει ότι μπορώ να καθοδηγήσω σωστά το παιδί μου.  

1^ο  βήμα:

Σε κρίση θυμού του παιδιού μας, χωρίς χαρακτηρισμούς, χωρίς εννοείται σωματική τιμωρία, αφήνω το παιδί να ολοκληρώσει το tantrum θυμού. Εκείνη τη στιγμή της έξαρσης, το παιδί δεν ακούει, δεν βλέπει οι αισθήσεις έχουν αλλοιωθεί. Ακόμα και το άγγιγμα θα μπορούσε να το πονέσει.

Σημαντική πηγή ηρεμίας, μόνο η φωνή μας η οποία είναι ήρεμη, όχι ψυχρή, όχι έντονη. Είναι χάδι για να ηρεμήσει το ξέσπασμα. Μέσα το λεκτικό μήνυμα κρύβει ανιδιοτέλεια και όχι το πώς εγώ αισθάνομαι, ενώ το παιδί μου είναι τόσο πιεσμένο. Ούτε ο χρόνος, ούτε το αν είμαστε σε εξωτερικό χώρο μας ενδιαφέρει. Εκείνη τη στιγμή μας ενδιαφέρει να πλέξουμε ένα γερό σχοινί επικοινωνίας.

2^ο βήμα:

Όταν το παιδί ηρεμήσει τότε μπορώ να το φέρω πιο κοντά μου και να μιλήσουμε, να αγκαλιαστούμε, να χτίσουμε κανόνες σαν φράγμα στην οργή.

·        Δεν ενοχοποιώ.

·        Δεν χαρακτηρίζω.

·        Δεν χτυπώ.

·        Δεν διατάζω.

·        Δείχνω θέληση να καθοδηγήσω.

·        Δείχνω κατανόηση.

·        Δείχνω έμπρακτα την αγάπη μου.

Έτσι αποφεύγω τα διπλά μηνύματα. Δηλαδή, τα μηνύματα που ενώ έχω παραβιάσει (πχ χτυπήσει) το παιδί μου του λέω πόσο το αγαπώ.!!!

3^ο βήμα:

Βάζω τον θυμό σαν δείκτη για κάτι που το παιδί ζητάει, έχει ανάγκη. Προσοχή στις ερμηνείες.

Ένα παιδί που χτυπιέται στον διάδρομο του super-market δεν έχει ανάγκη το ένα επιπλέον παιχνιδάκι. Συνήθως, όταν το έχουν ανάγκη δεν χτυπιούνται. Όταν χτυπιούνται, έχουν ανάγκη την υπενθύμιση του κανόνα (υπάρχει κανόνας ή το παιδί προσπαθεί να τον ανακαλύψει μόνο του;), έχουν ανάγκη την προσοχή μας (μήπως σέρνω καρότσι και παιδί, μιλώντας ταυτόχρονα και στο τηλέφωνο;;), έχουν κουραστεί (μετά από σχολείο και δραστηριότητα, «πεταχτήκαμε» στο super market?).

Λένε ότι το οργισμένο μυαλό τα λόγια ημερεύουν (Αισχύλος). Οργής νοσούσης εισίν ιατροί λόγοι.

Αισχύλος, 525-456 π.Χ., Αρχαίος τραγικός ποιητής ‐ Προμηθεύς Δεσμώτης