ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΟΒΙΑ

Κοινωνική φοβία ή Διαταραχή Κοινωνικού Άγχους:

Η Κοινωνική Φοβία (Social Anxiety Disorder, SAD or Social Phobia) εξελίσσεται στους ενήλικες και διαχωρίζεται στην Eιδική Kοινωνική Φοβία και στη Γενική Κοινωνική Φοβία. Όμως, υπάρχουν στοιχεία που μπορεί κανείς να τα διακρίνει από την παιδική και εφηβική ηλικία, ή ακόμα και νωρίτερα από την νηπιακή ηλικία. Στόχος μας είναι να διερευνήσουμε τα βασικά σημεία που ένα νήπιο, παιδί και έφηβος μπορεί να εμφανίσει νωρίς και να σχετίζονται με την εν λόγω φοβία.

Πιο  συγκεκριμένα, η Ειδική Κοινωνική Φοβία είναι η άβολη διάθεση την οποία έχουμε σε  περιπτώσεις που καλούμαστε  να εκτεθούμε μπροστά σε κοινό. Η πιο συχνή μορφή της Ε.Κ.Φ. είναι να διστάζει και να αποφεύγει τελικά κάποιος να κάνει μία ομιλία ή να του πάρουν μία συνέντευξη. Τα βασικά συναισθήματα είναι να  νιώθει ανασφάλεια, άβολα, έντονο στρες και να έχει διάθεση να αποφύγει μία αντίστοιχη κατάσταση.

Συνήθως, ένα νήπιο μπορεί να παρουσιάσει την λεγόμενη αιδώ ή συστολή (πχ. σε ένα ποιήμα ή σε ένα θεατρικό του σχολείου) και ΔΕΝ είναι προπομπός της παραπάνω φοβίας. Στην περίπτωση, όμως, που το νήπιο είναι γενικότερα κλειστό και αποφεύγει την επαφή με τους συνομηλίκους ή και τους μεγαλύτερους, που νιώθει πιο άνετα με μικρότερα παιδιά ή που μπορεί να αποφεύγει το συστηματικό παιχνίδι που πρέπει να καταλαμβάνει κάποιον ρόλο, τότε αρχίζουμε να σκεφτόμαστε μήπως το νήπιο εξελίξει κάποια φοβία. Στην νηπιακή ηλικία είναι σχετικά εύκολο να ανατραπεί το παραπάνω, δεδομένου ότι δεν έχει εγκατασταθεί κάποια χρόνια κατάσταση και τα νήπια είναι δεκτικά σε αλλαγές. Εδώ, ως αλλαγή ορίζουμε την προσεκτική και με σεβασμό στο νήπιο παρέμβαση που θα επιτρέψει στο νήπιο να συμμετέχει με χαρά σε παραπάνω δραστηριότητες. Προσοχή! Το ζητούμενο είναι να γίνει το  νήπιο πιο άρτιο κοινωνικά και όχι να εντάσσεται οπωσδήποτε σε πολυπληθείς ομάδες.

Το παιδί μπορεί να μας δώσει στοιχεία Ε.Κ.Φ. όταν κάποια στιγμή μέσα στο δημοτικό ξεκινήσει να ντρέπεται μπροστά σε ομάδες, πχ. να σηκώσει το χέρι του, να πει το ποίημα του, να παίξει στο άθλημά του. Μπορεί το παραπάνω να πυροδοτηθεί από κάποια αλλαγή (τραυματική, πχ μετακόμιση) ή απογοήτευση (μία ήττα, ένα διαζύγιο γονέων κτλ) που έχει προηγηθεί (σε χρονικό βάθος μέχρι και 2 έτη πίσω). Το παιδί μπορεί να αναπτύξει σταδιακά Ε.Κ.Φ. χωρίς να το καταλάβουμε. Οι γονείς καλό είναι να είμαστε σε εγρήγορση ώστε σε  μία έντονη δυσαρέσκεια του παιδιού μας σε κάτι από τα παραπάνω να μπορούμε να συνδράμουμε ώστε να απαλύνουμε τα συμπτώματα και να σταματήσουμε ενδεχομένως την εγκατάσταση της φοβίας.

Ο έφηβος, μπορεί ακαριαία (και πάλι είναι αναγκαίο ένα ερέθισμα ως πυροδότηση) να εμφανίσει την παραπάνω φοβία. Συνήθως, προετοιμάζεται από νεαρότερη ηλικία χωρίς να γίνει αντιληπτό και για αυτόν τον λόγο φαίνεται σαν να γίνεται ακαριαία στην εφηβεία. Στην ηλικία αυτή είναι δυσκολότερο να αναστραφεί η κατάσταση. Όμως, με σωστούς χειρισμούς από τους γονείς και με βραχεία ψυχοθεραπεία, ο έφηβος μπορεί να ανακουφιστεί.

Η Γενική Κοινωνική Φοβία είναι μία γενική κατάσταση φόβου και αποφυγής σε ό,τι αφορά το κοινωνικό σύνολο. Κάποιες έρευνες έχουν σχετίσει την Γ.Κ.Φ. με την παράνοια, δεδομένου ότι το άτομο θεωρεί ότι όλοι τον παρατηρούν, τον σχολιάζουν, καταλαβαίνουν το άγχος του και βλέπουν τις αδυναμίες του. Το άτομο που υποφέρει από τη Γ.Κ.Φ. δεν μπορεί να «απαλλαχτεί» εύκολα από αυτήν, παρά μόνο αν γίνει συστηματική και χρόνια ψυχοθεραπεία. Η Γ.Κ.Φ. όμως, κλείνει τον άνθρωπο στο σπίτι, στον εαυτό του και συνήθως πολύ δύσκολα ζητάει ή δέχεται βοήθεια. Η Γ.Κ.Φ. μπορεί να είναι μία μετεξέλιξη της Ε.Κ.Φ. και παρουσιάζεται συντριπτικά στους ενήλικες και όχι σε νεαρότερες ηλικίες!