Αυτοεκτίμηση - Αυτοαντίληψη

Για να μιλήσει κανείς για την αυτοεκτίμηση, αυτοαντίληψη και όλους τους αντίστοιχους ορισμούς, όπως η αυτοεικόνα, η αυτοπεποίθηση κτλ. είναι καλό να ξέρουμε πού μας χρησιμεύουν. Γιατί ασχολούμαστε με αυτά;

Όλα τα παραπάνω είναι κάποια τμήματα, κάποιες συνιστώσες του ποιος είμαι. Του εαυτού μου. Του Εγώ μου.

Ο εαυτός μου είναι μία αντίληψη γνωστική & συναισθηματική,  που χτίζεται επηρεασμένη αρχικά από τους γονείς και τις παιδικές καταβολές και έπειτα από όλα τα προσωπικά επιτεύγματα, την προσωπική ιστορία του καθενός ανθρώπου. Η σχέση & η ανεξαρτησία από τους γονείς, οι επαγγελματικές επιλογές, η σεξουαλική συμπεριφορά και η κοινωνική ζωή είναι βασικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την εικόνα που έχει κανείς για τον εαυτό του.

Έτσι, ο εαυτός «κουβαλάει» την γνωστική & την συναισθηματική του αντίληψη. Πιο συγκεκριμένα,

Ένας άνθρωπος έχει την αυτοαντίληψη ( ή αυτοεικόνα) του και την αυτοεκτίμησή του.

Η αυτοαντίληψη είναι η γνωστική επεξεργασία για τον εαυτό μας.

Η αυτοεκτίμηση είναι η συναισθηματική επεξεργασία για τον εαυτό μας.

 

Η αυτοαντίληψη είναι οι πολλοί τρόποι που μπορεί κανείς να επεξεργαστεί το ποιος είναι.  Αφορά σε μία δήλωση, μία περιγραφή, μία πεποίθηση του ποιός είμαι. Κάτι σαν την ταυτότητά μας.  Μπορεί να είναι ρεαλιστική, μπορεί να μην είναι ρεαλιστική αυτή η αντίληψη.

Το πρόσημό της εξαρτάται από το πώς οι  Σημαντικοί Άλλοι ανατροφοδοτούν το άτομο. Συγκεκριμένα, οι γονείς, τα αδέλφια, το σχολείο και όλες οι πρώιμες και πρώτες εμπειρίες είναι εκείνες που καθορίζουν το πρόσημο.

Περιλαμβάνει στοιχεία όπως η κοινωνική ταυτότητα, οι προδιαθέσεις, τα σωματικά χαρακτηριστικά. Πχ. Η αυτοαντίληψη των μαθητών περιλαμβάνει ένα σύνολο χαρακτηριστικών όπως  η σχολική ικανότητα, οι σχέσεις με τους συνομηλίκους, οι σχέσεις με τους γονείς, η αθλητική ικανότητα, η φυσική εμφάνιση, η συμπεριφορά.

 

Η αυτοεκτίμηση είναι το κλάσμα του τι ΠΕΤΥΧΑΙΝΩ προς το τι ΣΤΟΧΟΥΣ μου θέτω (αυτοαξιολόγηση). Κατά συνέπεια, ένα άτομο μπορεί να έχει θετική ή αρνητική αυτοεκτίμηση.  Εξαρτάται από την αυτοαντίληψη.

Η αυτοεκτίμηση χωρίζεται σε τρεις βασικούς τομείς:

Την ΣΦΑΙΡΙΚΗ αυτοεκτίμηση: γενική ιδέα για τον εαυτό μου.

Την ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ αυτοεκτίμηση: σχετίζεται με συγκεκριμένους τομείς της ζωής μας.

Την ΠΕΡΙΣΤΑΣΙΑΚΗ αυτοεκτίμηση: είναι οι καθημερινές εκδηλώσεις αυτοεκτίμησης.

 

Πώς χτίζονται στην παιδική –σχολική & εφηβική ηλικία:

Το πιο σημαντικό εδώ είναι να απαντήσουμε στο ότι η αυτοεκτίμηση μπορεί να χτιστεί. Η αυτοαντίληψη είναι δοσμένη από τους γονείς μας. 

Το κλειδί της ευτυχίας του ανθρώπου δεν είναι να «πειράξει» την αυτοαντίληψή του αλλά να δομήσει την αυτοεκτίμησή του, η οποία είναι ένα αναπτυξιακό χαρακτηριστικό και δομείται όσο ο άνθρωπος εξελίσσεται.

Βασικά σημάδια έλλειψης αυτοεκτίμησης είναι η επιθετικότητα, ο θυμός, η ντροπή, το να μην πω τη γνώμη μου. Αυτά όλα οδηγούν στην δόμηση μίας τάσης αυτοκαταστροφικότητας που εμπεριέχει τον φθόνο, την θλίψη  και τον θυμό.

Όλα αυτά δημιουργούν ένα φαύλο κύκλο αποτυχίας & αυτοεκπληρούμενης προφητείας:

Αυτοαντίληψη χαμηλή (ενδεχομένως ημισυνειδητή)à συνήθως  οδηγούμαι σε αυτοεκτίμηση χαμηλήà νιώθω ότι όλοι με κοιτούν και καταλαβαίνουν τα αρνητικά μουà φέρομαι αντίστοιχα πιστός στην αρνητική απειλή (είμαι κακός μαθητής)à οι υπόλοιποι ανταποκρίνονται σε αυτό που εγώ τους δείχνωà θυμώνω και δείχνω χειρότερο εαυτόà οι υπόλοιποι αντιδρούν σε ό,τι βλέπουνà επιβεβαιώνομαι ότι τελικά καλώς με αντιλαμβάνομαι ως κακό μαθητή (τοποθέτηση ταμπέλας).

 

Εμείς οι γονείς:

Μπορούμε να δομήσουμε μία ισχυρή αυτοαντίληψη στα παιδιά μας, έτσι ώστε να μπορούν να έχουν καλά όρια στον εαυτό τους, να μην παρασέρνονται, να μην νιώθουν ότι παίρνουν παραπάνω αξία από επιρροές που μπορεί να μας φοβίζουν.

Η αυτοαντίληψη των παιδιών μας τους δίνει ώθηση για κίνητρα και δράση. Το γεγονός ότι τα παιδιά μας αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους, είναι η βάση της ανθρώπινης ιδιότητας.

Στην θετική αυτοαντίληψη, τα παιδιά χρησιμοποιούν σπάνια μηχανισμούς άμυνας, είναι έτοιμα να δεχτούν αδυναμίες τους και είναι ειλικρινή με τον εαυτό τους.

Τα παιδιά με χαμηλή αυτοαντίληψη, έχουν στάση άμυνας συχνά σους άλλους, υιοθετούν μία πιο μοναχική στάση ζωής και υποτιμούν τις πραγματικές δυνατότητές τους.

Η θετική αυτοαντίληψη είναι ένας βασικός παράγοντας για τη συμμετοχή στη μάθηση.

Στην ηλικία 6-12 τα παιδιά περνούν τη φάση «ΜΠΟΡΩ να ΜΑΘΩ». Εδώ, είναι που οι γονείς, το σχολείο και η εγγραφή των αντίστοιχων κατορθωμάτων μπορούν να επηρεάσουν όλη την μετέπειτα εξέλιξη του παιδιού.